بازرسی جوش به روش رادیو گرافی (RT)

بازرسی جوش به روش رادیو گرافی (RT)

اصول بازرسیRT: از اشعه ایکس یا گاما برای پرتونگاری استفاده می شود. پرتو به جسم تابیده می شود وبه علت طول موج کم اشعه ها جذب قطعه می شود.کیفیت اشعه ایکس بهتر اما گرانتراست نفوذ گاما زیاتر است.

تعریف پرتونگاری: ایجاد یک تصویر در بعدی از جسم بر روی یک صفحه حساس مانند فیلم که قابل تغییر باشد .میزان جذب اشعه در جسم بستگی به دو فاکتور چگالی وضخامت دارد.

بنابراین در قطعه نازک اشعه بیشتر عبور می کند و فیلم را بیشتر تحت تاثیر می گذارد وهرچه چگالی وضخامت بیشتر باشد جذب توسط قطعه بیشتر می شود وفیلم روشنتر می شود. سرب بیشترین جذب رادارد.

تصاویر عیوب در فیلم: ترک به صورت شاخه ای وتیره spatterضخامت قطعه کار را بیشتر کرده پس روشنتر است و تخلخل تیره دیده می شود.

Lop تیره واگر لبه ها منظم ترتیب داده شده در وسط خط جوش خط تیره دیده می شود.

Lof تیره و تفاوت آن با ترک درشاخه ای بودن ترک است.

ناخالصی ها مثل ناخالصی تنگستنی روشن دیده می شوند علت آن هم چگالی آن از چگالی جوش بیشتر است.  محدودیت ها:

۱) ایمنی

۲) گرانی

۳) حسا سیت به جهت گیری عیوب (برای عیوب صفحه ای مناسب نیست)

۴) عمق عیب را مشخص نمی کند

۵) ضخامت زیاد نباید باشد (اشعه به فیلم نمی رسد)

۶) باید به دو طرف دسترسی داشت

مزایا:

۱) سند ثبت شده داریم

۲) تفسیر نسبتا آسان نسبت به UT

3)از لحاظ جنس محدودیت نداریم

۴)شکل عیوب را داریم

۵)عیوب داخلی رامشخص می کند

تفاوت اشعه ایکس وگاما:

۱) طول موج گاما کوچکتر از ایکس می باشد

۲)پرتو اشعه ایکس با برق ایجاد میشود اما گاما با فروپاشی هسته مواد رادیو اکتیو تولید میشود

۳)نفوذ گاما بیشتر اما کیفیت ایکس بهتر وگرانتر است.

چند نمونه استفاده از گاما در ایران :

ایریدیم ۱۹۲که نیمه عمرآن ۷۴روز _کبالت۶۰ نیمه عمر۳/۵ سال _سزیم۱۳۷ نیمه عمرآن۳۳سال می باشد.

منظور از نیمه عمر این است که بعد از روز یا سال مشخص شده شدت اشعه ضعیف می شود.

عوامل موثر در پرتو نگاری :

۱)فاصله : هرچه دور تر باشد بهتر است چون نیم سایه کمتر می شود.

۲) شدت اشعه

۳)ولتاژ(مختص اشعه ایکس) :هر چه ولتاژ بیشتر طول موج کمتر و انرژی فرکانس بیشتر میشود در نتیجه نفوذ بیشتر است.

۴)جهت اشعه: هرچه عمود بر مرکز قطعه یا عمود برآنچه که ما دنبال آن هستیم باشد بهتر است.

۵)فاصله فیلم تا جسم : هرچه نزدیکتر باشدبهتر است حتی چسبیدن فیلم به قطعه کار

۶) زمان اشعه :هرجه زمان بیشتر باشد کیفیت بهتر است ۷)ظهور وثبت فیلم ۸)نوع وسرعت فیلم (دانه بندی)

کنترل کیفیت واستاندارد سازی پرتونگاری:

۱) دانسیته یا چگالی فیلم(تاریکی یا روشنی فیلم):بااستفاده از دستگاه چگالی سنج یا داسیومتر چگالی را نشان می دهد. اگر دانسیته زیاد با شد پرتونگاری قوی بوده است .

۲) حساسیت بازرسی : یعنی کوچکترین عیبی که می توان پیدا کرد.

اندازکوچکترین عیب قابل مشاهده در فیلم

۱۰۰ * = حساسیت

ضخامت نمونه

حساسیت را می توان به صورت بدست آورد‌ :سیمی /پلاک/پله ای

مثال.اگر قطهای را به روش سیمیبرای پیدا کردن حساسیت بازرسی آزمایش کنند و کوچکترین میله ۲۵/۱ باشد حساسیت چند است؟ ۲۵/۶% = ۱/۲۵mm s=

20mm

3)کنترل unshorpnesr geometry

F * T Ug=

d

F : نقطه کانونی

D: فاصله پرتونگاری

T: ضخامت نمونه

معمولا ug mm 25/ مناسب میباشد.

مثال. دریک پرتونگاری به عمل آمده با فاصله cm50 و نقطه کانونی ۲ از قطعه به ضخامت mm5 یک پرتو آمد چناچه ناآشکاری هندسی برابر ۲/ مد نظر باشد آیا پرتونگاری مناسب می باشد؟

۰۲/= ۵ * ۲

۵۰۰

بله _چون هرچه کمتر باشد بهتر است.

نحوه تولید اشعهx : پرتوهای x را بوسیله بمباران هدفی با باریکه ای از الکترونهای سریع تولید می کنند.

انواع تکنیک های پرتونگاری لوله :

۱)تکنیک یک فیلم یک جداره

۲)تکنیک دو فیلم دو جداره

۳) تکنیک دوجداره یک فیلم

۴) تکنیک پانورانیک _ بیشترین کاربرد را دارد.

حفاظت در برابر اشعه :

۱) فاصله: پرسنل باید از محل پرتونگاری ۱۵ متر بیشتر فاصله داشته باشد.

۲) مانع : ممکن است سربی _فولاذی _بتون باشد.

۳) استفاده از تجهیزات:

الف) آشکارساز اشعه :بارسیدن اشعه به دستکاه عقربه دستگاه حرکت می کند ومقدار آن بر حسب دوز نشان می دهند. واحد آنرم ومیلی رم است. دوز مجاز درسال = ۵رم است.

ب) دستگاه گایگر (اخطار صوتی ) : به محض برخورد اشعه دستگاه بوق می زند ومقدار آن با فیلم باژ تشخیص می دهند.

ج) فیلم باژ : در فیلم باژ فلزاتی با چگالی مختلف قرار دارد پس از برخورد اشعه به فلزات و عبور از قطعه فیلم سیاه می شود و با استفاده از فیلم باژ میزان قرار گرفتن فرد در برارپرتو را اندازه می گیردکه از ۵رم در سال بیشتر نشود.